Hỏi Đáp

Giang mai – Wikipedia tiếng Việt

Giang mai (syphilis) là một bệnh lây truyền qua đường tình dục hoặc qua tiếp xúc. Nó do xoắn khuẩn Treponema pallidum (xoắn khuẩn giang mai) gây ra. Đường lây truyền của bệnh giang mai phần lớn là qua đường tình dục, mặc dù có những ca bệnh giang mai lây qua tiếp xúc/dùng chung đồ dùng với người bệnh, hoặc bẩm sinh do truyền từ mẹ sang con trong tử cung hoặc khi sinh.

Các tín hiệu và triệu chứng của bệnh giang mai rất nhiều, do đó trước khi chiêu thức xét nghiệm huyết thanh học sinh ra thì việc chẩn đoán đúng mực bệnh giang mai rất khó khăn vất vả chính do nó thường bị nhầm lẫn với những bệnh khác, đặc biệt quan trọng là trong tiến trình 3. [ 1 ]Giang mai trước kia là bệnh không chữa được nên người ta rất thấp thỏm nó, nhưng thời nay hoàn toàn có thể điều trị được bằng thuốc kháng sinh như penicillin. Nếu không chữa trị, bệnh giang mai hoàn toàn có thể gây biến chứng cho tim, động mạch chủ, não, mắt, và xương, trong 1 số ít trường hợp hoàn toàn có thể gây tử trận .

Bệnh giang mai phát triển theo bốn giai đoạn chính: giai đoạn 1, giai đoạn 2, giai đoạn ủ bệnh và giai đoạn 3.[2]

Giai đoạn 1[sửa|sửa mã nguồn]

Vết loét hạ cam trên ngón tay. Khác với những bệnh lây truyền qua đường tình dục khác, bệnh giang mai không chỉ số lượng giới hạn ở những bộ phận sinh dục, mà còn hoàn toàn có thể lây truyền qua những tiếp xúc gần khácĐây là tiến trình rất quan trọng để phát hiện và điều trị kịp thời. Khoảng 3-90 ngày sau khi tiếp xúc với nguồn bệnh ( trung bình 21 ngày ), sẽ Open tổn thương da ở những điểm tiếp xúc. Vết loét Open ở những nơi tiếp xúc với xoắn khuẩn giang mai, thường là ở bộ phận sinh dục như : môi lớn, môi bé, âm đạo, cổ tử cung, quy đầu, dương vật hoặc trực tràng. [ 2 ] Tổn thương này, được gọi là săng giang mai, là một dạng viêm loét, có đặc thù nông, hình tròn trụ hay bầu dục size 0.3 đến 3 cm, [ 2 ] bờ nhẵn, màu đỏ, không ngứa, không đau, không có mủ ; đáy vết loét thâm nhiễm cứng và kèm theo nổi hạch hai bên vùng bẹn, cứng và cũng không đau. [ 2 ] Các triệu chứng trên hoàn toàn có thể tự biến đi sau 3 đến 6 tuần lễ kể cả không điều trị nên nhiều người tưởng lầm là khỏi bệnh nhưng thực sự là vi trùng lúc đó đã vào máu, bệnh vẫn liên tục tăng trưởng với những bộc lộ khác .

Giai đoạn 2[sửa|sửa mã nguồn]

Triệu chứng của bệnh giang mai quy trình tiến độ thứ phát Open trên lòng bàn tay, cũng có khi ở lòng bàn chân . Giang mai tiến trình 2 ở bệnh nhân 52 tuổi mắc bệnh AIDS ; những vết loét và sẩn Open trên khuôn mặt, ngực, cánh tay Giang mai quy trình tiến độ 2 ở bệnh nhân 23 tuổi với những nốt phỏng nước trên sống lưng .Giai đoạn 2 xảy ra từ 4 đến 10 tuần sau quy trình tiến độ 1. [ 2 ] Giai đoạn này có rất nhiều bộc lộ khác nhau, ví dụ như : nốt ban đối xứng, màu hồng như hoa đào ( đào ban ) không ngứa trên body toàn thân hoặc tứ chi gồm có cả lòng bàn tay, bàn chân [ 2 ] [ 3 ], hình ảnh đào ban màu đỏ hồng hoặc hồng tím như cánh hoa đào, ấn vào thì mất, không nổi cao trên mặt da, không bong vảy và tự mất đi. Thường khu trú hai bên mạng sườn, ngực, bụng, chi trên. Đào ban Open dần trong vòng 1 đến 2 tuần, sống sót không đổi khác trong vòng 1 – 3 tuần sau đó nhạt màu dần rồi mất đi .Hoặc bệnh hoàn toàn có thể làm Open những mảng sẩn, nốt phỏng nước, vết loét ở da và niêm mạc [ 2 ]. Mảng sẩn, sẩn những loại, có nhiều size khác nhau, như bằng hạt đỗ, đinh gim, hoặc sẩn hình liken, ranh giới rõ ràng màu đỏ như quả dâu, không link với nhau, thường hay bong vảy và có viền da ở xung quanh sẩn, nếu những sẩn có link với nhau sẽ tạo thành những mảng, hay sẩn mảng, những sản ở kẽ da do bị cọ xát nhiều hoàn toàn có thể bị trợt ra, chảy nước, trong nước này có chứa rất nhiều xoắn khuẩn nên rất dễ lây khi tiếp xúc với những bệnh nhân này. Sẩn mủ ít gặp hơn đào ban và những loại sẩn trên, đa phần ở những người nghiện rượu, trông giống như viêm da mủ nông và sâu. Tại những khu vực khí ẩm của khung hình ( thường là âm hộ hoặc bìu ), phát ban trở nên phẳng phiu, rộng, màu trắng, hoặc những thương tổn giống như mụn cóc. [ 2 ] Các triệu chứng khác thường gặp ở quy trình tiến độ này gồm có sốt, đau họng, căng thẳng mệt mỏi, sụt cân, đau đầu, nổi hạch. Một số trường hợp hiếm gặp hoàn toàn có thể kèm theo viêm gan, thận, viêm khớp, viêm màng xương, viêm dây thần kinh thị giác, viêm màng bồ đào, và viêm giác mạc kẽ. [ 2 ] [ 4 ] Các triệu chứng này thường tự biến mất sau 3-6 tuần. [ 4 ]

  • Triệu chứng của bệnh giang mai quá trình 2 ở lòng bàn tay .
  • Nốt nhú đỏ Open body toàn thân
  • Ban ngứa kinh hoàng của bệnh giang mai quy trình tiến độ 2

Giai đoạn tiềm ẩn[sửa|sửa mã nguồn]

Giang mai tiềm ẩn được xác lập khi có dẫn chứng huyết thanh của bệnh nhưng không có tín hiệu hoặc triệu chứng của bệnh. [ 5 ] Giai đoạn này chia làm hai loại : thời hạn tiềm ẩn dưới 1 năm sau quy trình tiến độ 2 ( sớm ) và thời hạn tiềm ẩn lê dài hơn 1 năm sau quá trình 2 ( muộn ). [ 4 ] Giang mai tiềm ẩn sớm hoàn toàn có thể tái phát những triệu chứng bệnh, [ 4 ] giang mai tiềm ẩn muộn không có triệu chứng và không lây bằng giang mai tiềm ẩn sớm. [ 4 ]

Giai đoạn 3[sửa|sửa mã nguồn]

Mô phỏng đầu của một bệnh nhân mắc bệnh giang mai tiến trình 3Giang mai tiến trình 3 hoàn toàn có thể xảy ra khoảng chừng 3-15 năm sau những triệu chứng của tiến trình 1 và được chia thành ba hình thức khác nhau : giang mai thần kinh ( 6,5 % ), giang mai tim mạch ( 10 % ) và củ giang mai ( 15 % ). [ 2 ] [ 4 ] Những người bị bệnh giang mai quá trình này không lây bệnh. [ 2 ]

  • Củ giang mai xuất hiện từ 1-46 năm sau khi nhiễm bệnh (trung bình 15 năm)[2], có hình cầu hoặc mặt phẳng không đối xứng, màu đỏ như mận, hơi ngả tím, kích thước bằng hạt ngô, mật độ chắc, ranh giới rõ ràng, các củ giang mai tiến triển không lành tính, nhất thiết hoại tử hoặc hoại tử teo hoặc tạo loét, rất chậm lành và ít lây hơn, sau khi khỏi thường để lại sẹo. Nếu củ, gôm khu trú vào các tổ chức quan trọng và không được điều trị sẽ đe doạ tính mạng bệnh nhân.
  • Giang mai thần kinh là bệnh liên quan đến hệ thống thần kinh trung ương.[2] Nó có thể xảy ra sớm: không có triệu chứng hoặc biểu hiện lâm sàng bằng viêm màng não, hay sự phân ly giữa biến đổi dịch não tủy đã rõ rệt và triệu chứng lâm sàng còn thô sơ. Hoặc xảy ra muộn: gây ra tổn thương ngoài viêm màng não, mạch máu não, còn tổn thương não khu trú hoặc tổn thương thoái hóa ở não. Giang mai thần kinh thường xảy ra 4-25 năm sau khi nhiễm bệnh.[2] Bệnh có thể gây suy nhược trầm cảm, rối loạn ý thức từng thời kỳ, động kinh, đột quỵ hay gây ra ảo giác đối với người bệnh.
  • Giang mai tim mạch thường xảy ra 10-30 năm sau khi nhiễm bệnh.[2] Các biến chứng thường gặp nhất là phình mạch.[2]

Tuy là bệnh nguy khốn nhưng bệnh giang mai nếu được điều trị bằng những loại thuốc đặc trị thì tỷ suất khỏi bệnh là khá cao, miễn là phải được phát hiện sớm và điều trị đúng hướng dẫn của thầy thuốc .

Giai đoạn đầu[sửa|sửa mã nguồn]

Lựa chọn tiên phong cho việc điều trị những bệnh giang mai không biến chứng là một liều duy nhất penicillin G tiêm bắp. [ 6 ] Doxycycline và tetracycline cũng là sự lựa chọn thay thế sửa chữa, tuy nhiên không hề sử dụng ở phụ nữ mang thai. [ 6 ] Ceftriaxone hoàn toàn có thể có hiệu suất cao tương tự như như điều trị bằng penicillin. [ 2 ]

Giai đoạn biến chứng[sửa|sửa mã nguồn]

Do penicillin G ít xâm nhập vào mạng lưới hệ thống thần kinh TW do đó so với những bệnh nhân giang mai thần kinh nên được tiêm penicillin liều cao vào tĩnh mạch tối thiểu là 10 ngày. [ 2 ] [ 6 ] Nếu bị dị ứng với penicilline thì hoàn toàn có thể được sử dụng cetriaxone thay thế sửa chữa. [ 2 ] Điều trị tại thời gian này sẽ hạn chế sự tiến triển hơn nữa của bệnh, nhưng không hề cải tổ những thiệt hại do bệnh đã gây ra. [ 2 ]
Một trong những công dụng phụ của điều trị là phản ứng Jarisch-Herxheimer. [ 2 ] Phản ứng phụ thường khởi đầu trong vòng một giờ sau khi tiêm thuốc và lê dài trong 24 giờ với những triệu chứng sốt, đau cơ, nhức đầu, và nhịp tim nhanh. [ 2 ]
Hiện nay vẫn chưa vác xin chủng ngừa có hiệu suất cao cho công tác làm việc phòng chống. [ 6 ] Không nên quan hệ tình dục hay tiếp xúc vật lý trực tiếp với một người bị bệnh để tránh lây truyền bệnh giang mai, hoàn toàn có thể sử dụng bao cao su đúng cách, tuy nhiên vẫn hoàn toàn có thể không trọn vẹn bảo đảm an toàn. [ 7 ] [ 8 ] Giang mai không lây qua Tolet, những hoạt động giải trí hàng ngày, bồn tắm, hay dụng cụ nhà hàng siêu thị hoặc quần áo. [ 9 ]

Dịch tễ học[sửa|sửa mã nguồn]

[10]

 no data

 <35

 35-70

 70-105

 

 105-140

 140-175

 175-210

 210-245

 245-280

 280-315

 315-350

 350-500

 >500

Chuẩn hóa theo độ tuổi tử trận do bệnh giang mai trên 100.000 người vào năm 2004 . Báo cáo những ca nhiễm giang mai ở Hoa Kỳ quá trình 1941 – 200912 triệu người nhiễm giang mai vào năm 1999 với hơn 90 % trường hợp ở những nước đang tăng trưởng. [ 6 ] Nó ảnh hưởng tác động từ 700.000 và 1.600.000 thai phụ mỗi năm dẫn đến sẩy thai tự nhiên, thai chết lưu, và giang mai bẩm sinh. [ 11 ] Trong vùng Sahara ở châu Phi, giang mai góp thêm phần làm tử trận khoảng chừng 20 % trẻ sơ sinh. [ 11 ]Trong quốc tế tăng trưởng, những ca nhiễm bệnh giang mai đã suy giảm cho đến năm 1980 và 1990 do sử dụng thoáng đãng những thuốc kháng sinh. Từ năm 2000, tỷ suất giang mai đã ngày càng tăng tại Mỹ, Anh, nước Australia và châu Âu hầu hết ở phái mạnh quan hệ tình dục với phái mạnh [ 6 ] ( đồng tính luyến ái ) do thực hành thực tế tình dục không bảo đảm an toàn. [ 6 ]Tại Hoa Kỳ, nhân viên cấp dưới y tế báo cáo giải trình khoảng chừng 32.000 người mắc bệnh giang mai trong năm 2002, phần nhiều ở tuổi 20 – 39. Cao nhất ở nữ tuổi 20 – 24 và nam tuổi 35 – 39. Năm 2001 có 492 trẻ sơ sinh bị cha mẹ truyền bệnh giang mai, năm 2002 số này tụt xuống một chút ít – 412. [ 12 ]

Các tên gọi khác[sửa|sửa mã nguồn]

Tên tiếng Anh của “giang mai” là “Syphilis” được đặt ra bởi một bác sĩ kiêm nhà thơ người Ý: Girolamo Fracastoro trong sử thi bằng tiếng Latinh viết vào năm 1530 của ông, có tiêu đề Syphilis sive gallicus (Giang mai hay các bệnh của người Pháp). Các nhân vật chính của bài thơ là một người chăn cừu tên là Syphilus (có lẽ là một lỗi chính tả biến thể của Sipylus, một nhân vật trong Metamorphoses của Ovid). Syphilus được biết đến như là người đầu tiên bị mắc bệnh này, do thần Apollo trừng phạt vì các thách thức của Syphilus. Từ nhân vật này đã bắt nguồn một cái tên cho căn bệnh giang mai.[13]

Cho đến thời gian đó, như ghi chú Fracastoro, giang mai đã được gọi là ” bệnh của người Pháp ” ở Ý, Ba Lan và Đức, và ” bệnh của người Ý ” tại Pháp. Ngoài ra, người Hà Lan gọi nó là ” bệnh của người Tây Ban Nha “, người Nga gọi nó là ” căn bệnh của người Ba Lan “, người Thổ Nhĩ Kỳ gọi nó là ” bệnh của người Thiên Chúa giáo ” hay ” bệnh Frank ” ( frengi ) và Tahiti gọi nó là ” bệnh của người Anh “. Những cái tên ” vương quốc ” là do bệnh thường được lây lan bởi những thủy thủ quốc tế và những binh sĩ do họ tiếp tục quan hệ tình dục với gái mại dâm ở địa phương .Trong thế kỷ 16, nó đã được gọi là ” đại thủy ” để phân biệt nó với bệnh đậu mùa do tại trong tiến trình đầu của bệnh, những ban nước lớn phát ra tựa như như bệnh đậu mùa .
Nguồn gốc của bệnh giang mai không được xác lập đúng chuẩn. [ 2 ] Có ba kim chỉ nan đã được đề xuất kiến nghị. Các sử gia và nhà trái đất học cho rằng giang mai đã Open ở những người dân địa phương của châu Mỹ trước khi người châu Âu đến vùng đất này. Tuy nhiên, yếu tố những chủng giang mai đã Open hàng thiên niên kỷ trên toàn quốc tế hay là bệnh chỉ có ở châu Mỹ trong thời kỳ tiền Columbus vẫn được đem ra tranh luận .
Crosby viết, ” Không phải là không thể nào mà những sinh vật xoắn khuẩn đến từ châu Mỹ vào những năm 1490 … và tăng trưởng thành cả hai dạng giang mai, hoa liễu và không hoa liễu, và bệnh ghẻ cóc. ” [ 24 ] Tuy nhiên, Crosby xem xét có nhiều năng lực có một loài vi trùng cổ rất dễ lây đã vận động và di chuyển cùng với tổ tiên của con người trên toàn thế giới qua eo biển Bering hàng nghìn năm trước mà không chết. Ông đưa ra giả thuyết rằng ” những điều kiện kèm theo sinh thái xanh khác nhau cho ra những loại xoắn khuẩn khác nhau và theo thời hạn những vi trùng có mối quan hệ ngặt nghèo nhưng lại gây ra những bệnh khác nhau. ” [ 24 ]

  • Hình ảnh kính hiển vi điện tử của xoắn khuẩn Treponema pallidum

  • Giang mai gây tổn thương trên lưng của bệnh nhân

  • Giang mai gây tổn thương trên ngực của bệnh nhân
  • Củ giang mai trên mũi trong quy trình tiến độ 3
  • Năm 2005 – Cuộc diễu hành thôi thúc việc xét nghiệm bệnh giang mai tại Seattle, Washington, Hoa Kỳ .

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

You may also like